Van Einbecker naar bock: de geschiedenis in het kort

Bock of bockbier zou oorspronkelijk uit de Noord-Duitse stad Einbeck stammen, valt vaak te lezen. De naam van het bier zou een verbastering van de naam ‘Einbecker’ zijn in het dialect van München. Dat bier zou in die stad ‘Ainpöckisch’ hebben geheten, vervolgens ‘ein Bock’ en uiteindelijk ‘bock’.

Het oudste Duitse biervat (ca. 1440), gevonden bij opgravingen in Einbeck; uit eikenhout en met een volume van 400 liter (Stadtmuseum Einbeck).

Hoe ging het echt? In het kort: München brouwde inderdaad ooit het Einbecker bier na, maar dat is verdwenen; het oorspronkelijke bier, uit Einbeck, maar ook de variant die in München ontstond. Bock was een nieuwe biersoort die ervoor in de plaats kwam. De naam herinnert nog aan ‘Einbeck’ en ‘Einbock’, maar het bier zelf absoluut niet meer!

Van Einbecker zomerbier naar Münchener meibier

Einbecker bier was in de Middeleeuwen een erg geliefd én duur exportbier. Maarten Luther was een liefhebber. Oorspronkelijk was het een goudgeel, bovengistend, hoppig zomerbier, gebrouwen uit 2/3 gerstemout en 1/3 tarwemout.

De hertog van Beieren, ook liefhebber, liet het vanaf 1614 aan zijn eigen hof brouwen. Daar veranderde het eerst langzaam van karakter. Van zomerbier werd het een voorjaarsbier, gedronken in de maand mei. In München brouwde men het ook minder hoppig en in de 18e eeuw werd het  bruin van kleur. Er werd geen tarwemout meer bij gebruikt. En het werd ondergistend gebrouwen, net als de andere bieren in het Hofbräuhaus.

Bock in plaats van einbock

En de naam? Die werd eerst ‘ampokhisch’ of ‘anpokhisch’, vervolgens ‘einbock’ en ook wel ‘ainbock’, en uiteindelijk kortweg 'bock'. Dit bier kwam jaarlijks op 1 mei in roulatie, in een speciale Bockkeller.

Bock stamt dus niet uit Einbeck maar uit München. Alleen de naam bock herinnert nog aan de verbastering van 'Einbecker'. De twee biersoorten verschilden verder van elkaar als dag en nacht: bovengistend versus ondergistend, geel versus lichtbruin, tarwebier versus gerstebier, zomerbier versus meibier, hoppig en dorstlessend versus zachtzoet en zwaar. Er was nog één overeenkomst: bock was net als het vroegere Einbecker een sterk bier.

Bock in Nederland

In 1843 werd bock voor het eerst in Nederland geïmporteerd. Later kwamen er ook  Nederlandse versies. De Amstelbrouwerij bracht in april 1872 voor het eerst haar bock op de markt. Dat is lang het oudste nog bestaande Nederlandse bier geweest.

Bock was in Nederland aanvankelijk een winterbier en is dat lange tijd gebleven. Het is nog maar relatief kort het herfstbier zoals we dat nu kennen.